Tại sao ta khó hoàn thành được mục tiêu dài hạn?

Ta có thể viết một bài blog, nhưng khó hoàn thành được một quyển sách.

Đa số chúng ta có thể quay một video chia sẻ một phút, nhưng hiếm người xây dựng được một kênh Tiktok (trên 50 video)

Nhiều người mua một khóa học, nhưng họ chỉ xem 1 vài video đầu tiên, và trước khi hoàn thành nó, họ bắt gặp mình đang đọc một landing page của khóa học khác.

Chúng ta đều biết là mình cần phải hoàn thành mục tiêu dài hạn. Từ đó ta mới có thể đạt được những kết quả đủ lớn, đặt nền móng vững chắc để xây dựng nên lâu đài sự nghiệp của mình.

Nhưng tại sao ta lại khó hoàn thành được mục tiêu dài hạn như vậy?

Thông qua quá trình nghiên cứu các case studies từ học viên, và coachee, mình đã ghi lại các lỗi lầm và cách khắc phục chúng như sau:

LỖI SỐ 1: THIÊN VỊ HIỆN TẠI (present bias)

Đây là xu hướng tâm lý mà chúng ta ưu tiên nhận các phần thưởng nhanh chóng ở hiện tại thay vì lợi ích lớn hơn ở tương lai.

Ví dụ, ta bước qua cửa hàng KFC và không cưỡng được việc vào mua 1 đùi gà chiên, dù biết rằng nó chứa nhiều calo, dễ gây béo phì, dẫn đến bệnh tật.

Hoặc ta bắt gặp mình không thể dừng xem các tập phim netflix vào tận khuya, dù biết rằng mình nên viết xong quyển ebook để tặng cho khán giả.

Mỗi khi thiên vị hiện tại, ta thấy lòng tự trọng của mình bị hạ thấp đi. Ta dằn vặt với bản thân, tự trách mình thật vô kỷ luật, lười biếng.

Cách giải quyết:

Cách nhanh nhất là tạo ra các rào cản khiến cho thỏa mãn các lợi ích ngắn hạn trở nên khó thực hiện. Ví dụ: Nếu bạn hay xem phim netflix, thì hủy gói đăng ký, và cài addon của trình duyệt để khóa netflix, xem phim online và các trang review phim...

Sau đó, dán các hình ảnh về lợi ích của tương lai thật nhiều để bạn luôn nhìn thấy chúng. Ví dụ: Ta có thể dán hình ảnh các người mẫu fitness với thân hình gọn gàng ở nhiều nơi trong nhà, để nhắc nhở mình phải thường xuyên tập thể dục.

LỖI SỐ 2: VIẾT MỤC TIÊU MỜ ẢO

Bộ não của ta thích những gì rõ ràng, vì sự rõ ràng thúc đẩy sự hành động. Mỗi hành động tạo ra kết quả nhỏ lại thúc đẩy các hành động tiếp nối, tạo thành momentum.

Khi viết mục tiêu dài hạn, ta thường viết như sau: Tôi sẽ trở nên thành công, giàu có. Tôi sẽ có nhà, có xe. Tôi sẽ trở thành một coach thành công v.v...

Các mục tiêu này không giúp ta định hướng rõ ràng.

Cách khắc phục:

Thay vì đó, ta ghi các mục tiêu như sau:

Tạo được dòng thu nhập 50 triệu từ bán khóa học số tới 08/2025.
Tiết kiệm được 400 triệu để trả trước mua chiếc xe X đến tháng 01/2026.
Có được 5 cuộc hẹn tìm hiểu với prospect mỗi tuần và có được 5 client mỗi tháng đều đặn.
...

Khi ghi mục tiêu rõ ràng như vậy, ta biến các mục tiêu thành dự án. Sau đó, ta lập ra được các chuỗi hoạt động để thực hiện liên tục cho đến khi thành công.

LỖI SỐ 3: QUÁ HOÀN HẢO

Lỗi này thường gặp ở các bạn có xu hướng hoàn hảo. Khi lập một kế hoạch, bạn viết rất nhiều các hành động diễn ra ở tháng sau, quý sau, 6 tháng, 12 tháng sau. Chỉ khi viết đủ, có cảm giác đầy đủ, các bạn mới hành động.

Tuy nhiên, cảm giác viết đủ, biết đủ... thường không bao giờ tới.

Tôi bắt gặp các bạn đi học lan man nhiều khóa học, đọc tràn lan nhiều sách... và luôn ở trạng thái chưa sẵn sàng.

VIệc này kéo dài nhiều tuần, nhiều tháng, thậm chí nhiều năm...

Thời gian trôi qua, tôi vẫn thấy các bạn cứ nhắc mãi về mục tiêu dài hạn của mình, nhưng mỗi ngày thực hiện các hành động chẳng liên quan gì đến nó cả.

Cách khắc phục như sau:

Viết giới hạn 7 - 10 bước thực hiện.
Khoanh tròn 3 bước thực hiện gần nhất.
Thực hiện ngay bước 1, sau khi hoàn tất chuyển sang bước 2, luôn tập trung giới hạn 3 bước. (làm bước 1 đừng nghĩ đến bước 100, 1000)
Mỗi ngày tìm cách hoàn tất bước 1, nếu cần nhiều ngày thì chia việc nhỏ để hoàn thành nó.
Tập thói quen hoàn tất một việc trước khi chuyển sang việc khác.
Duy trì momentum liên tục mỗi ngày.

LỖI SỐ 4: KHÔNG CAM KẾT VÀ THEO DÕI

Khi bạn lập cam kết, bạn đã tạo một rào chắn cho bản thân mình ở tương lai. Bạn tập trung vào làm việc, thay vì phí thời gian tự hỏi bản thân các câu hỏi gây tốn năng lượng như sau:

Tôi có nên thực hiện mục tiêu này bây giờ không? (và bạn bị cuốn theo các việc khẩn cấp khác)
Tôi nên lựa chọn thực hiện mục tiêu này hay mục tiêu kia nhỉ? (và thường là hàng tá lựa chọn khác)

Nếu tập trung làm việc, bạn sẽ có kết quả. Nhưng nếu bạn chỉ dành thời gian "tự vấn" vô ích, thì sẽ không có kết quả nào tạo ra cả. Kết quả là bạn rơi vào tinh trạng tê liệt phân tích (analysic paralysis), và kiệt quệ về năng lượng tinh thần (dù chưa làm việc gì cả)

Các khắc phục:

Viết xuống cam kết của bạn. Bạn chỉ cần trả lời các câu hỏi sau:

Tôi muốn hoàn thành điều gì? (xác định rõ ràng điều bạn muốn thực hiện)
Tại sao điều này lại quan trọng đối với tôi? (điều này ảnh hưởng gì đến hiện tại và tương lai của bạn)
Tôi sẽ đạt được điều gì nếu hành động? (những nền tảng về sự nghiệp, cuộc sống, tiền bạc...)
Tôi sẽ bỏ lỡ (đánh mất) điều gì nếu không hành động? (các cơ hội bị bỏ lỡ, thời gian lãng phí, những cảm xúc tiêu cực...)
Mục tiêu này hoàn thành sẽ trông như thế nào? (mô tả kết quả lý tưởng cho bản thân bạn và đội nhóm)
Mục tiêu này hoàn thành sẽ có kết quả thế nào? (xác định các tiêu chí để triển khai thành các dự án nhỏ)

TỔNG KẾT

Trên đây là một trong các lỗi lầm mà mình gặp phải khi làm việc với các bạn coachee, mentee, học viên. Còn nhiều nữa, nhưng mình sẽ viết ở các bài sau.